กระจุกดาวลูกไก่ หรือ กระจุกดาวไพลยาดีส

“กระจุกดาวลูกไก่” ได้ยินครั้งแรกอาจจะรู้สึกเฉยๆ คล้ายๆเหมือนเคยได้ยินที่ไหนกันนะ แต่อาจจะยังนึกกันไม่ออกอยู่ดี แต่ถ้าบอกว่า”ดาวลูกไก่” ทีนี้หลายๆคนก็อาจจะร้องอ๋อ…กันบ้างแล้ว ดาวลูกไก่หรือนิทานอีสปที่เราเคยได้ยินได้ฟังกันในตอนเด็กๆ เรื่องความใจกล้าและความรักอันยิ่งใหญ่ของแม่ไก่ทีมีต่อลูกๆ จนยอมกระโดดเข้ากองไฟตามลูกๆไป นั้นอาจจะตราตรึงอยู่ในใจใครหลายคน แต่วันนี้ที่เราจะมาพูดถึงกันไม่ใช่ดาวลูกไก่ แต่เป็นกระจุกดาวลูกไก่ หรือกระจุกดาวไพลยาดีสนั่นเอง เอ๋…แล้วมันคืออะไรล่ะ? ถ้าอยากรู้ว่ากระจุกดาวลูกไก่ คืออะไรเลื่อนลงไปอ่านบรรทัดต่อไปได้เลยจ้า
กระจุกดาวลูกไก่ หรือ กระจุกดาวไพลยาดีส (Pleiades) คือวัตถุเมสสิเยร์ M45 ตามบัญชีวัตถุท้องฟ้าของชาลส์ เมสิเย เป็นนักดาราศาสตร์ชาวฝรั่งเศส กระจุกดาวลูกไก่นี้เป็นหนึ่งในกลุ่มดาวบนท้องฟ้าที่มีคนรู้จักมากที่สุด ที่อยู่รวมกันเป็นกระจุกดาวเปิดในกลุ่มดาววัว ตามตำนานเทพปกรณัมกรีกที่หมายถึงหญิงสาวทั้ง 7 คน ซึ่งจะประกอบไปด้วยดาวฤกษ์ระดับ B ที่มีประวัติการสังเกตมาตั้งแต่สมัยกลาง นับเป็นหนึ่งในกระจุกดาวที่อยู่ใกล้โลกมากที่สุด และอาจเป็นกระจุกดาวที่มีชื่อเสียงมากที่สุดซึ่งกระจุกดาวลูกไก่นี้ สามารถมองเห็นได้ด้วยอย่างชัดเจน แต่คนส่วนใหญ่นั้นหากมองด้วยตาเปล่าจะสามารถนับจำนวนกระจุกดาวนี้ได้เพียงแค่ 6 ดวงเท่านั้น แต่ถ้าใช้กล้องโทรทรรศน์ส่องดูเราก็จะพบว่ากระจุกดาวลูกไก่ นั้นประกอบไปด้วยดาวฤกษ์นับร้อยๆดวงเกาะเกี่ยวกันไว้ด้วยแรงโน้มถ่วง แล้วรู้หรือไม่ว่า? ในกาแล็กซีทางช้างเผือกของเรา มีเจ้ากระจุกดาวลูกไก่กินอาณาบริเวณกว้างถึง 13ปีแสงเลยนะ แถมยังมีอายุมากถึง 100 ล้านปีเลยนะจะบอกให้ นอกจากนี้ห่างออกไปที่ประมาณ 400 ปีแสง เนบิวลาก็จะพบกระจุกดาวลูกไก่ ที่มีแสงเรืองสีน้ำเงินซึ่งเกิดจากการสะท้อนแสงจากดวงดาวที่อยู่ในบริเวณใกล้เคียงนี้เอง ซึ่งยังจัดเป็นเนบิวลาประเภทสะท้อนแสง (Reflection Nebula)อีกด้วย
แต่ถ้าพูดถึงเจ้ากระจุกดาวลูกไก่ในเชิงตำนานและวัฒนธรรมพื้นบ้าน เรียกได้ว่าดาวลูกไก่หรือ กระจุกดาวลูกไก่ ถือเป็นที่รู้จักแทบจะทุกวัฒนธรรมทั่วโลกเลยทีเดียว ไม่เว้นแม้กระทั่ง ชาวไทยอย่างเราๆ ในอดีตกาล เราเรียกว่า ดาวลูกไก่ หรือ ดาวกฤติกา แต่ชื่อในทางดาราศาสตร์ในภาษาอังกฤษ ซึ่งตั้งตามตำนานกรีก ว่า ไพลยาดีส แทนกลุ่มดาวเหล่านี้เป็นหญิงสาวเจ็ดพี่น้อง แต่ในตำนานชาวไวกิง ได้กล่าวว่าดาวเหล่านั้นคือตัวแทนของแม่ไก่ทั้งเจ็ดตัวของเฟรย์ยา ซึ่งเป็นชื่อของกระจุกดาวในภาษาโบราณของทางยุโรปหลายๆ แห่งมีความหมายว่า แม่ไก่กับลูกไก่ ซึ่งก็มีลักษณะที่คล้ายคลึงกับตำนานหรือนิทานอีสปของไทยเรานั่นเอง